Gościem specjalnym Targów Książki w Katowicach jest Wolna Białoruś. Swoje publikacje – na 60-metrowym stoisku – prezentują niezależne białoruskie wydawnictwa. O obecnej sytuacji twórców można też posłuchać na spotkaniach organizowanych przez Instytut Książki Białoruskiej.
Pierwszego dnia targów Alena Laptsionak, działaczka w Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiosna”, organizacji założonej przez białoruskiego działacza społecznego i laureata Pokojowej Nagrody Nobla Alesia Bialackiego, mówiła o cyklu książek pisanych przez białoruskich więźniów politycznych.
Aleś Bialacki, filolog, pisarz, działacz społeczny, przebywa obecnie w białoruskim więzieniu. Jest ważną postacią w najnowszej historii i kulturze Białorusi. W mowie noblowskiej, odczytanej przez jego żonę w grudniu 2022 roku podczas ceremonii wręczenia nagrody w Oslo, działacz stwierdził: „Nic nie powstrzyma ludzkiego pragnienia wolności. W mojej ojczyźnie cała Białoruś przebywa w więzieniu”.
To właśnie od wpadł na pomysł wydania książek więźniów politycznych w jednej serii wydawniczej.
Cykl ten został zainicjowany w 2017 roku. Dotychczas ukazało się 10 tytułów.
– Jest to literatura pozbawiona fikcji, o doświadczeniach osobistym, twórczym przemyśleniu, o przekonaniach i wartościach – mówiła Alena Laptsionak. – Z jednej strony chcemy wykrzyczeć całemu światu, co się dzieje w naszym kraju, a z drugiej strony, nie chcemy też naszym autorom zaszkodzić – mówiła.
Zapewniła, że serię będzie kontynuowana, zgromadzono już teksty od ponad 50 autorów, są wśród nich napisali wiersze, wspomnienia, a nawet bajki dla dzieci. – Bo zakładzie karnym ci ludzie bardzo tęsknią za rodziną, za dziećmi. Literatura więzienna nie jest odrębnym gatunkiem literackim. Może to być proza, poezja, wspomnienia, listy.
Alena Laptsionak poinformowała także, że dotychczas z serii tylko jedna książka została przetłumaczona na język polski – to Igara Alinewicza „Jadę do Magadanu” (wydana przez wydawnictwo Trojka). 13 i 14 listopada na deskach Teatru Druga Strefa w Warszawie zagości czeski Theatre 3+KK z Brna ze spektaklem na podstawie właśnie tej książki.
Pozostałe książki w serii dotychczas wydane: Zmicie Drozd „Bunt Bataników”, Mikołaj Dziadok „Farby równoległego świata”, Aleś Kirkiewicz „Siedem miesięcy w białoruskim więzieniu”, Aleś Bialacki „Zeszyty więzienne”, Pavel Seviaryniec „Kamienne serce”, Aleś Puszkin „Album więzienny”, Siargiej Skrabec „Cena wolności”, Maksim Znak „Zekamieron” oraz „Biazdrodny Kasmapalit Kim Hadziejew i inni”. (ET)