Aktualności

W Warszawie od 15 do 18 maja odbyły się Międzynarodowe Targi Książki, które przyciągnęły 620 wydawców z 20 krajów. Mimo trudnych warunków pogodowych, frekwencja była wysoka. Deszcz, który towarzyszył wydarzeniu, był wyzwaniem, ale nie zniechęcił uczestników. Targi przyciągnęły dużą liczbę odwiedzających, a niektórzy wydawcy zgłaszali wyższą sprzedaż niż w poprzednim roku.

– W zeszłym roku targi odwiedziło 120 tys. osób, w tym roku mieliśmy co najmniej taką samą frekwencję – powiedział Jacek Oryl, dyrektor MTK, wiceprezes Fundacji Historia i Kultura, organizatora targów.

W tej edycji warty podkreślenia był bogaty program gościa honorowego, czyli Republiki Korei. Wydarzenie umożliwiło spotkania z wieloma koreańskimi autorami, co przyczyniło się do lepszego zrozumienia kultury koreańskiej.

– Mimo deszczowej pogody nasze stoisko odwiedziło znacznie więcej polskich czytelników, niż się spodziewaliśmy. Mieli oni okazję spotkać się z koreańskimi autorami i bliżej poznać, lepiej zrozumieć rozmaite aspekty koreańskiej kultury. Widać było, jak z wielkim entuzjazmem  polscy czytelnicy podchodzą do koreańskich książek, widać było, jak wielu wielbicieli ma literatura koreańska w Polsce. Dziękujemy za udział wszystkim wydawcom i instytucjom kultury, którzy tworzyli koreański program. Przede wszystkim chcę podziękować polskim czytelnikom. Mamy nadzieję, że nasz udział w targach będzie zapamiętany jako jedno z najważniejszych wydarzeń kulturalnych między Polską i Koreą – przekazał Dangkweon Lee, dyrektor Centrum Kultury Koreańskiej w Polsce,

Przyszłoroczne Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie odbędą się w dniach 28-31 maja tym razem na PGE Narodowym. Fundacja Historia i Kultura podpisała umowę na organizację targów w tym miejscu na dwa lata.

Organizatorzy targów zapraszają na kolejne wydarzenia zaplanowane w tym roku, czyli Plener Literacki w Gdyni (18-20 lipca), Jesienne Targi Książki (5-7 września), Targi Książki w Katowicach (7-9 listopada) oraz Targi Książki Historycznej (27-30 listopada).

O roli reportażu w dzisiejszych czasach, szczególnie w kontekście wojny w Ukrainie, rozmawiali pisarze i reportażyści Marichka Paplauskaite i Tomasz Szerszeń. Jak oboje wskazali, jest to wojna zmieniająca świadomość ludzi na temat konfliktów zbrojnych, głównie dzięki narzędziom cyfrowym pozwalającym dokumentować jej skutki. Wyrażali też zaniepokojenie, że obecność konfliktu, który toczy się przecież tak blisko innych państw europejskich, może spowszednieć społeczeństwu, co wywołałoby masową i niebezpieczną obojętność. Tomasz Szerszeń zwrócił też uwagę na wojnę jako zagrożenie dla środowiska naturalnego. Innym tematem poruszonym w trakcie spotkania była tocząca się w Ukrainie debata, co w reportażu na temat wojny powinno się przedstawiać, a czego nie – wszystko bowiem, ukazane w niewłaściwym kontekście, może odnieść destrukcyjne skutki.

Wojenna twórczość dwojga współczesnych ukraińskich poetów – Victorii Ameliny i Maksyma Kryvtsova była omawiana podczas targowego spotkania w ramach Festiwalu Siła Słowa. O ich twórczości rozmawiali Krzysztof Czyżewski i Olena Huseinova.

Victoria Amelina tworzy w dobie wojennej zawieruchy tzw. „Nie-poezję” (to także tytuł jej wiesza). To twórczość stojąca przed trudnym dylematem wyrażenia zgrozy zastaną sytuacją krwawego konfliktu. Z kolei Maksym Kryvtsov, inteligent-pacyfista (służący w armii!) został opisany jako „poeta milczenia”, który ciszę pojmuje jako wyraz szacunku i refleksji. Prowadzący podkreślali, że poezja jest jedną z sił współczesnej Ukrainy, walczącej o wolność swego kraju z rosyjskim najeźdźcą.

W niedzielny targowy poranek dr You Changil wygłosił wykład na temat podobieństw i różnic między myśleniem Koreańczyków i Polaków. Wyjaśniał – na podstawie licznych przykładów – jaka jest obyczajowość jego rodaków. Ujawnił wiele zaskakujących faktów, m.in. sposób zwracania się do starszych od siebie osób na modłę koreańską i rolę tytułów grzecznościowych, które pozwalają Koreańczykom wyrażać szacunek i bliskość wobec drugiej osoby. Prezentował też znaczenie koreańskich gestów, np. ukłonów, a na koniec odpowiadał na pytania uczestników m.in. o zjawisko buntu wśród koreańskiej młodzieży i zdobywający ich zainteresowanie trend indywidualizmu.

Dr You Changil to językoznawca z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, kierownik Centrum Języka i Kultury Koreańskiej UŚ, kierownik Centrum Współpracy Polska-Korea Południowa UŚ, związany również z Akademią Dyplomacji UŚ. Pochodzi z Korei Południowej, ale od kilkunastu lat mieszka w Polsce i zajmuje się badaniem grzeczności językowej. Poza działalnością na uniwersytecie pracuje także jako przewodnik w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz asystent konsularny na Górnym Śląsku w Ambasadzie Republiki Korei w Warszawie.

Spotkanie z Bartoszem Szczygielskim i Klaudią Muniak mimo że zapowiadane jako panel kryminalny, miało charakter bardzo bezpośredni i humorystyczny. Autorzy powieści kryminalnych zaprosili czytelników do dyskusji, która przerodziła się w burzę mózgów. Uczestnicy spotkania mieli szansę dzielić się pomysłami na powieść kryminalną, a prowadzący przeprowadzali wśród nich głosowanie dotyczące szczegółów hipotetycznej powieści kryminalnej, co pozwoliło wyłonić postać głównej bohaterki, akcji powieści i miejsca zdarzenia. Pisarze opisywali własne doświadczenia literackie, wymieniając się uwagami na temat procesu tworzenia dzieła i czerpania inspiracji.

Ukraińska powieściopisarka Karina Savaryna podczas spotkania na Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie w rozmowie z Marcinem Gaczkowskim opowiadała o swojej debiutanckiej książce „Wynik negatywny” (tłum. Katarzyna Fiszer, ArtRage). Jak wyznała, powieść jest inspirowana własnymi przeżyciami. Jest to feministyczna opowieść o młodej kobiecie, szczęśliwej żonie, która jednak cierpi z powodu bezdzietności. Bohaterka ulega silnej presji społecznej na założenie rodziny do tego stopnia, że próbuje wszelkich dostępnych metod mających pomóc jej stać się matką – od specjalistycznej medycyny, aż po zabobonne rytuały. Autorka wyjaśniła w rozmowie, że powieść nie tylko opisuje dramat kobiety, ale też jest krytyką bezmyślnego społeczeństwa, które wywierając presję na bezdzietne osoby, bardzo krzywdzi je psychicznie.

„Jak wychowywać dzieci w erze sztucznej inteligencji, propagandy i błyskawicznych treści?” – pod takim tytułem odbyło się spotkanie organizowane przez Ukraiński Salon Książki. Dotyczyło ono m.in. zachęcenia dzieci do czytania w świecie przesiąkniętym cyfrowością, ze sztuczną inteligencją na czele. Pisarka, ekspertka literatury dziecięcej Tetiana Stus i politologini, pisarka, doktorka nauk humanistycznych Oleksandra Ivaniuk rozważały zjawisko trudnych treści w książkach dla dzieci, wymieniając się refleksjami i uwagami. Obecnie najtrudniejszym tematem dla najmłodszych czytelników jest wojna w Ukrainie. Obie prowadzące opisywały złożoność sytuacji ukraińskich dzieci dotkniętych wojną, która stała się dla nich codziennością i przeniknęła nawet do dedykowanej im literatury.

Wykład dr Choi Jeongin i Filipa Daneckiego poświęcony był wyzwaniom, przed jakimi stają tłumacze, których zadaniem, oprócz przekładu, jest oddanie klimatu kraju, z którego pochodzi dzieło. Prowadzący obrazowali zjawisko przykładami z własnego doświadczenia i zwracali uwagę, jak często tłumacz, zamiast przekładać dzieło dosłownie, zmuszony jest szukać alternatyw – choćby w postaci odpowiedników idiomów. Przykłady dotyczyły unikatowej nazwy fikcyjnych istot z koreańskiego kręgu kulturowego, braku kategorii rodzaju w tym języku, ale też trudności, jakie sprawiają dzieła twórców takich jak Stanisław Lem, które pełne są neologizmów. Nie zabrakło również zwrócenia uwagi na konieczność dbania o kontekst historyczny i kulturowy. W celu ukazania dwóch ostatnich w praktycy prowadzący przytoczyli dwie fascynujące historie legendarnych koreańskich bohaterek.

– Poświęcamy wiele czasu na zrozumienie intencji autora, czemu towarzyszą liczne dyskusje. Naszym priorytetem jest nie tylko wierność oryginalnemu tekstowi, lecz przede wszystkim osiągnięcie efektu, aby tekst wywoływał u polskiego czytelnika identyczne emocje co u czytelnika koreańskiego. Czasami oznacza to konieczność modyfikacji pewnych fragmentów, aby były bardziej przystępne dla polskiego odbiorcy. Dobre tłumaczenie to zatem nie przełożenie wszystkiego dosłownie, lecz podejmowanie świadomych wyborów z myślą o czytelniku – powiedział Filip Danecki.

W ramach wydarzeń związanych z prestiżową Nagrodą im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki, przyznawaną corocznie przez Miasto Stołeczne Warszawa, odbyło się spotkanie z Pablo Trincią, jednym z tegorocznych finalistów nagrody, autorem książki „Diabły z Bassa Modenese. Najmroczniejsze śledztwo współczesnych Włoch”, wydaną przez wydawnictwo Otwarte i przetłumaczoną na język polski przez Tomasza Kwietnia.

Spotkanie prowadziła dziennikarka Paulina Reiter. Dotyczyło ono śledztwa dziennikarskiego, które prowadził Pablo Trincia. Włoski dziennikarz zdecydował się zbadać starą sprawę dotyczącą rzekomej działalności satanistów godzących w dobro dzieci. Podczas spotkania przedstawił szczegóły historii i ujawnił, że sprawa była efektem masowej na całym świecie tzw. satanic panic, a ówczesne władze, przekonane, że dzieci były ofiarami brutalnych satanistycznych rytuałów, zdecydowały się oddzielić je od niewinnych rodziców (podejrzewanych o przynależność do sekty), co poskutkowało wieloma dramatycznymi konsekwencjami. Autor z dużą empatią wypowiadał się o losie ofiar źle przeprowadzonego śledztwa i wyraził ubolewanie z powodu tak rażącego łamania praw dzieci i ich rodzin.

Ukraińska poetka Iya Kiva oraz polska poetka i tłumaczka Aneta Kamińska rozmawiały o poezji, a w szczególności o niedawno wydanym tomiku „Wędrowny ptak wojny” pierwszej z nich. Ponieważ Iya Kiwa pochodzi z Doniecka, wiele miejsca poświęcono sytuacji w Ukrainie, gdyż – zgodnie ze słowami ukraińskiej twórczyni – wojna w Ukrainie zaczęła się już w 2014 roku, gdy imperializm putinowskiej Rosji dawał już wówczas o sobie znać. W kolejnej części spotkania gościnie skupiły się na analizie poetyckiej twórczości Kivy, jej wierszach opisujących zmagania ludzi z wojną, cierpieniem i stratą. Na zakończenie spotkania obie poetki recytowały wiersze w dwóch językach – polskim i ukraińskim. Spotkanie odbyło się w ramach Ukraińskiego Salonu Książki, który towarzyszy Międzynarodowym Targom Książki w Warszawie.